Informacja o istotnych zmianach stanu prawnego dotyczącego ważności orzeczeń o niepełnosprawności

W dniu 5 maja br. w Dzienniku Ustaw (poz. 852), została opublikowana ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw. Powyższa ustawa, w art. 10, uchyla z dniem 6 sierpnia 2023 r. art. 15h ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej; ustawa covidowa).

Pomimo uchylenia z dniem 6 sierpnia 2023 r. ww. art. 15h tzw. specustawy covidowej, wszystkie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, których termin ważności upłynąłby w okresie do dnia 5 sierpnia 2023 r. (czyli do dnia poprzedzającego wejście w życie przepisu uchylającego art. 15h), ulegną ponownemu przedłużeniu z mocy prawa na okresy wskazane w ww. art. 23 ww. ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw wprowadza w art. 23 dodatkową regulację, zgodnie z którą, orzeczenie 
o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o którym mowa w art. 15h ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu dotychczasowym, którego okres ważności:

1. upłynąłby do dnia 31 grudnia 2020 r. - zachowuje ważność do dnia 31 grudnia 2023 r.,
2. upłynąłby w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. – zachowuje ważność do dnia 31 marca 2024 r.,
3.  upłynąłby w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia 
   w życie niniejszego przepisu (5 sierpnia 2023) - zachowuje ważność do dnia 30 września 2024 r.

- jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Równocześnie na skutek uchylenia od 6 sierpnia 2023 r. ww. art. 15h, orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, których termin ważności upływać będzie w okresie od 6 sierpnia 2023 r. (czyli od dnia wejścia w życie przepisu uchylającego art. 15h), nie będą już przedłużane z mocy prawa i tym samym nie będą już z urzędu przedłużane żadne świadczenia (świadczenia rodzinne, zasiłki dla opiekuna oraz świadczenia z funduszu alimentacyjnego) przyznane w oparciu o takie orzeczenia.

Przykład:

Pan X legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, którego termin ważności był określony na 31 stycznia 2021 r. i w związku z tym orzeczeniem miał przyznany zasiłek pielęgnacyjny. Na mocy przepisu art. 15h tzw. specustawy covidowej, ważność tego orzeczenia została z mocy prawa przedłużona do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności. W związku z przedłużeniem z mocy prawa tego orzeczenia na mocy ww. art. 15h, organ właściwy zmienił z urzędu swoją decyzję dotyczącą zasiłku pielęgnacyjnego i przyznał ten zasiłek na okres do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności.

Następnie z dniem 1 lipca 2023 r. następuje odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego, co zgodnie z art. 15h specustawy covidowej oznaczałoby, że przedłużone orzeczenie jest ważne do 30 sierpnia 2023 r., tj. do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

Jednak orzeczenie to nie utraci ważności z upływem 30 sierpnia 2023 r., gdyż po wejściu w dniu 6 sierpnia 2023 r. art. 23 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, ważność orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności Pana X zostanie z mocy prawa, na podstawie tego przepisu po raz kolejny przedłużona - w tym przypadku do 31 marca 2024 r. W konsekwencji, na podstawie art. 26 ww. ustawy z dnia 9 marca 2023 r., organ właściwy będzie miał obowiązek ponownego przedłużenia z urzędu prawa do zasiłku pielęgnacyjnego również do 31 marca 2024 r. 
(nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, co, analogicznie jak miało miejsce w przypadku przedłużeń na podstawie ww. art. 15h, oznacza, że otrzymanie przez osobę z niepełnosprawnością nowego ostatecznego orzeczenia skutkować będzie odpowiednim skróceniem okresu przedłużenia orzeczenia wskazanego w art. 23, tj. w opisanym przypadku okresu do 31 marca 2024 r.).

Źródło: WOSS